首先,我对 TeX 还很陌生 - 所以实际上是新手。我正在尝试以传统的“Pothi”格式排版天城文书籍,它看起来很像下面所示的手稿。NB
这是天城文手稿的样本(来源于维基百科)
以下是这类书的一般结构
首先,没有页眉和页脚(可以这么说)。相反,其中包含的信息(页码等)被放置在页面的最右角和最左角 - 通过两个平行的垂直“条纹”与主要内容分开。
至于天城体编号,我发现了一个“velthuis”包,它除了能够进行章节编号等之外,还能够进行天城体页码编号。
我很好奇,想知道这种“非标准”页面布局是否可行。如果可行,那么描述创建/定义自定义页面布局的过程的方法或材料(最好是网络上的)将大有帮助。
谢谢。
答案1
这种页面布局在 TeX 中绝对是可行的。我将首先展示一种在纯 TeX 中实现的方法,因为我对 TeX 的理解比对 LaTeX 的理解要好一些。
让我们看看我们有什么图片来自问题:
主要内容区域
这只是连续的文本,带有适当选择的换行符和分页符。这是 TeX 的核心,也是它被编写的目的。它做这些事情毫无问题。
这里唯一不寻常的事情是:
此区域的尺寸与默认值不同:
% The dimensions of the "main content" area and its offset on the page. \hsize=5in \vsize=1.5in \hoffset=-0.7in \voffset=-0.7in % Added to the default of 1 inch. % The dimensions of the page itself (optional) \pdfpagewidth=6.5in \pdfpageheight=2.2in
文本是天城文,因此我们可以使用 XeTeX 来加载(定义)和选择天城文字体:
% TECKit mapping=devanagarinumerals converts "1" to "१", etc. \font\devaserif="Noto Serif Devanagari:mapping=devanagarinumerals" \devaserif
左侧“标题”
该区域(包含书名、章节标题和两条垂直线)可以由一组框、跳过(粘合)和规则(线条)组成:
\def\booktitle{वा॰रा॰}
\def\chaptertitle{बा॰का॰} % Set this up to change with chapter
\def\leftbar{%
\vbox to \vsize{\hbox{\booktitle} \vss \hbox{\chaptertitle}}%
\hskip 1pt%
\vrule height \vsize depth 5pt%
\hskip 1pt%
\vrule height \vsize depth 5pt%
}
右侧“标题”
这是类似的。唯一需要知道的是,页码存储在名为的计数器中\pageno
,您可以使用它将其转换为字符(十进制)\number
. (或者你可以直接使用\folio
而不是\number\pageno
.)
\def\chapnumber{स॰ १}
\def\pagenumber{\number\pageno}
% The right-side "header" (or is it "footer"?)
\def\rightbar{%
\vrule height \vsize depth 5pt%
\hskip 1pt%
\vrule height \vsize depth 5pt%
\hskip 1pt%
\vbox to \vsize{\hbox{\chapnumber} \vss \hbox{\pagenumber}}%
}
页面化妆
按照惯例(按照 TeX 的设计惯例),页面顶部有页眉,底部有页脚。在 TeX 中,输出例程负责将页眉和页脚组合在一起,输出例程会将所有这些框发送到一个页面。它还会在输出每页后增加页码。我们这里的情况略有不同(“页眉”在左侧和右侧:整个页面由左侧页眉、主要内容区域和右侧页眉组成),因此我们可以重新定义输出例程。
% The output routine: the page to \shipout, given main content in \box255.
\output={\shipout\hbox{%
\leftbar%
\hskip 10pt%
\box255%
\hskip 10pt%
\rightbar%
}\advancepageno}
全部一起
要获得工作文档,只需将以上所有内容与您想要的文本放在一起:
% The dimensions of the "main content" area and its offset on the page.
\hsize=5in \vsize=1.5in
\hoffset=-0.7in \voffset=-0.7in % Relative to the default of 1 inch.
\pdfpagewidth=6.5in \pdfpageheight=2.2in
% The material that should appear in the left and right bars.
% These should be redefined as the document progresses.
\def\booktitle{वा॰रा॰}
\def\chaptertitle{बा॰का॰}
\def\chapnumber{स॰ १}
\def\pagenumber{\number\pageno}
% The left-side "header"
\def\leftbar{%
\vbox to \vsize{\hbox{\booktitle} \vss \hbox{\chaptertitle}}%
\hskip 1pt%
\vrule height \vsize depth 5pt%
\hskip 1pt%
\vrule height \vsize depth 5pt%
}
% The right-side "header" (or is it "footer"?)
\def\rightbar{%
\vrule height \vsize depth 5pt%
\hskip 1pt%
\vrule height \vsize depth 5pt%
\hskip 1pt%
\vbox to \vsize{\hbox{\chapnumber} \vss \hbox{\pagenumber}}%
}
% The output routine: the page to \shipout, given main content in \box255.
\output={\shipout\hbox{%
\leftbar%
\hskip 10pt%
\box255%
\hskip 10pt%
\rightbar%
}\advancepageno}
% TECKit mapping=devanagarinumerals converts "1" to "१", etc.
\font\devaserif="Noto Serif Devanagari:mapping=devanagarinumerals"
\devaserif
तपःस्वाध्यायनिरतं तपस्वी वाग्विदां वरम् । नारदं परिपप्रच्छ वाल्मीकिर्मुनिपुंगवम् ॥ १ ॥
को न्वस्मिन् साम्प्रतं लोके गुणवान् कश्च वीर्यवान् । धर्मज्ञश्च कृतज्ञश्च सत्यवाक्यो दृढव्रतः ॥ २ ॥
चारित्रेण च को युक्तः सर्वभूतेषु को हितः । विद्वान् कः कः समर्थश्च कश्चैकप्रियदर्शनः ॥ ३ ॥
आत्मवान् को जितक्रोधो मतिमान् को ऽनसूयकः । कस्य बिभ्यति देवाश्च जातरोषस्य संयुगे ॥ 4 ॥
एतद् इच्छाम्यहं श्रोतुं परं कौतूहलं हि मे । महर्षे त्वं समर्थो ऽसि ज्ञातुम् एवंविधं नरम् ॥ 5 ॥
श्रुत्वा चैतत् त्रिलोकज्ञो वाल्मीकेर्नारदो वचः । श्रूयताम् इति चामन्त्र्य प्रहृष्टो वाक्यमब्रवीत् ॥ 6 ॥
बहवो दुर्लभाश्चैव ये त्वया कीर्तिता गुणाः । मुने वक्ष्याम्यहं बुद्ध्वा तैर्युक्तः श्रूयतां नरः ॥ 7 ॥
इक्ष्वाकुवंशप्रभवो रामो नाम जनैः श्रुतः । नियतात्मा महावीर्यो द्युतिमान् धृतिमान् वशी ॥ 8 ॥
बुद्धिमान् नीतिमान् वाग्मी श्रीमाञ् शत्रुनिबर्हणः । विपुलांसो महाबाहुः कम्बुग्रीवो महाहनुः ॥ 9 ॥
महोरस्को महेष्वासो गूढजत्रुररिंदमः । आजानुबाहुः सुशिराः सुललाटः सुविक्रमः ॥ 10 ॥
समः समविभक्ताङ्गः स्निग्धवर्णः प्रतापवान् । पीनवक्षा विशालाक्षो लक्ष्मीवाञ् शुभलक्षणः ॥ 11 ॥
धर्मज्ञः सत्यसंधश्च प्रजानां च हिते रतः । यशस्वी ज्ञानसंपन्नः शुचिर्वश्यः समाधिमान् ॥ 12 ॥
रक्षिता जीवलोकस्य धर्मस्य परिरक्षिता । वेदवेदाङ्गतत्त्वज्ञो धनुर्वेदे च निष्ठितः ॥ 13 ॥
सर्वशास्त्रार्थतत्त्वज्ञो स्मृतिमान् प्रतिभानवान् । सर्वलोकप्रियः साधुर् अदीनात्मा विचक्षणः ॥ 14 ॥
सर्वदाभिगतः सद्भिः समुद्र इव सिन्धुभिः । आर्यः सर्वसमश्चैव सदैकप्रियदर्शनः ॥ 15 ॥
स च सर्वगुणोपेतः कौसल्यानन्दवर्धनः । समुद्र इव गाम्भीर्ये धैर्येण हिमवान् इव ॥ 16 ॥
विष्णुना सदृशो वीर्ये सोमवत् प्रियदर्शनः । कालाग्निसदृशः क्रोधे क्षमया पृथिवीसमः ॥ 17 ॥
धनदेन समस् त्यागे सत्ये धर्म इवापरः । तम् एवंगुणसंपन्नं रामं सत्यपराक्रमम् ॥ 18 ॥
ज्येष्ठं श्रेष्ठगुणैर्युक्तं प्रियं दशरथः सुतम् । यौवराज्येन संयोक्तुम् ऐच्छत् प्रीत्या महीपतिः ॥ 19 ॥
तस्याभिषेकसंभारान् दृष्ट्वा भार्याथ कैकयी । पूर्वं दत्तवरा देवी वरम् एनम् अयाचत ॥ 20 ॥
विवासनं च रामस्य भरतस्याभिषेचनम् । स सत्यवचनाद् राजा धर्मपाशेन संयतः ॥ 21 ॥
विवासयाम् आस सुतं रामं दशरथः प्रियम् । स जगाम वनं वीरः प्रतिज्ञाम् अनुपालयन् ॥ 22 ॥
पितुर्वचननिर्देशात् कैकेय्याः प्रियकारणात् । तं व्रजन्तं प्रियो भ्राता लक्ष्मणो ऽनुजगाम ह ॥ 23 ॥
स्नेहाद् विनयसंपन्नः सुमित्रानन्दवर्धनः । सर्वलक्षणसंपन्ना नारीणाम् उत्तमा वधूः ॥ 24 ॥
सीताप्यनुगता रामं शशिनं रोहिणी यथा । पौरैरनुगतो दूरं पित्रा दशरथेन च ॥ 25 ॥
\medskip
तेन गत्वा पुरीं लङ्कां हत्वा रावणम् आहवे । अभ्यषिञ्चत् स लङ्कायां राक्षसेन्द्रं विभीषणम् ॥ 66 ॥
कर्मणा तेन महता त्रैलोक्यं सचराचरम् । सदेवर्षिगणं तुष्टं राघवस्य महात्मनः ॥ 67 ॥
तथा परमसंतुष्टैः पूजितः सर्वदैवतैः । कृतकृत्यस् तदा रामो विज्वरः प्रमुमोद ह ॥ 68 ॥
देवताभ्यो वरान् प्राप्य समुत्थाप्य च वानरान् । पुष्पकं तत् समारुह्य नन्दिग्रामं ययौ तदा ॥ 69 ॥
नन्दिग्रामे जटां हित्वा भ्रातृभिः सहितो ऽनघः । रामः सीताम् अनुप्राप्य राज्यं पुनरवाप्तवान् ॥ 70 ॥
\bye
如果你将上述内容放入名为的文件中ramayana.tex
并使用 进行处理xetex ramayana.tex
,它会产生:
在 LaTeX 中编译
LaTeX 提供了某些功能(自动编号、交叉引用、参考书目、索引等),并且许多软件包都是专门为与 LaTeX 配合使用而编写的。如果您需要其中任何一项,那么您可能更喜欢使用 LaTeX 而不是纯 TeX。
将上述内容翻译成 LaTeX 编译的主要挑战是,我找不到任何有用的文档来说明 TeX 习语在 LaTeX 中的对应用法。例如,LaTeX 有自己的复杂输出例程,可以完成大量工作(因此重新定义 是不明智的\output
)。我不得不进行以下更改:
- 重新定义
\@outputpage
而不是\output
- 使用
\box\@outputbox
(即\box23
)而不是\box255
- 设置
\textwidth
并\texheight
代替\hsize
和\vsize
- 设置一些影响偏移的长度参数(
\oddsidemargin
,,,)\evensidemargin
\topmargin
\headheight
\headsep
- 使用名为“page”的 LaTeX 计数器代替
\pageno
,并\arabic{page}
代替\number\pageno
\usepackage{fontspec}
用then定义新字体\newfontfamily
,而不是用\font
。
经过这些更改后,可以编译的文件xelatex
(但从风格上来说不是“真正的” LaTeX 文档,见下文):
\documentclass{article}
\usepackage{fontspec}
% TECKit Mapping=devanagarinumerals converts "1" to "१", etc.
\newfontfamily\devaserif[Mapping=devanagarinumerals]{Noto Serif Devanagari}
% The dimensions of the "main content" area and its offset on the page.
\textwidth=5in \textheight=1.5in
\hoffset=-0.7in \voffset=-0.7in % Relative to the default of 1 inch.
\oddsidemargin=0pt \evensidemargin=0pt \topmargin=0pt \headheight=0pt \headsep=0pt
\pdfpagewidth=6.5in \pdfpageheight=2.2in
% The material that should appear in the left and right bars.
% These should be redefined as the document progresses.
\def\booktitle{वा॰रा॰}
\def\chaptertitle{बा॰का॰}
\def\chapnumber{स॰ १}
\def\pagenumber{\arabic{page}}
% The left-side "header"
\def\leftbar{%
\vbox to \vsize{\hbox{\booktitle} \vss \hbox{\chaptertitle}}%
\hskip 1pt%
\vrule height \vsize depth 5pt%
\hskip 1pt%
\vrule height \vsize depth 5pt%
}
% The right-side "header" (or is it "footer"?)
\def\rightbar{%
\vrule height \vsize depth 5pt%
\hskip 1pt%
\vrule height \vsize depth 5pt%
\hskip 1pt%
\vbox to \vsize{\hbox{\chapnumber} \vss \hbox{\pagenumber}}%
}
% The output routine: the page to \shipout, given main content in \box255.
\makeatletter
\def\@outputpage{\shipout\hbox{%
\leftbar%
\hskip 10pt%
\box\@outputbox%
\hskip 10pt%
\rightbar%
}\stepcounter{page}}
\makeatother
\begin{document}
\devaserif
\parindent=20pt % To match TeX. (Instead of 15pt.)
तपःस्वाध्यायनिरतं तपस्वी वाग्विदां वरम् । नारदं परिपप्रच्छ वाल्मीकिर्मुनिपुंगवम् ॥ १ ॥
को न्वस्मिन् साम्प्रतं लोके गुणवान् कश्च वीर्यवान् । धर्मज्ञश्च कृतज्ञश्च सत्यवाक्यो दृढव्रतः ॥ २ ॥
चारित्रेण च को युक्तः सर्वभूतेषु को हितः । विद्वान् कः कः समर्थश्च कश्चैकप्रियदर्शनः ॥ ३ ॥
आत्मवान् को जितक्रोधो मतिमान् को ऽनसूयकः । कस्य बिभ्यति देवाश्च जातरोषस्य संयुगे ॥ 4 ॥
एतद् इच्छाम्यहं श्रोतुं परं कौतूहलं हि मे । महर्षे त्वं समर्थो ऽसि ज्ञातुम् एवंविधं नरम् ॥ 5 ॥
श्रुत्वा चैतत् त्रिलोकज्ञो वाल्मीकेर्नारदो वचः । श्रूयताम् इति चामन्त्र्य प्रहृष्टो वाक्यमब्रवीत् ॥ 6 ॥
बहवो दुर्लभाश्चैव ये त्वया कीर्तिता गुणाः । मुने वक्ष्याम्यहं बुद्ध्वा तैर्युक्तः श्रूयतां नरः ॥ 7 ॥
इक्ष्वाकुवंशप्रभवो रामो नाम जनैः श्रुतः । नियतात्मा महावीर्यो द्युतिमान् धृतिमान् वशी ॥ 8 ॥
बुद्धिमान् नीतिमान् वाग्मी श्रीमाञ् शत्रुनिबर्हणः । विपुलांसो महाबाहुः कम्बुग्रीवो महाहनुः ॥ 9 ॥
महोरस्को महेष्वासो गूढजत्रुररिंदमः । आजानुबाहुः सुशिराः सुललाटः सुविक्रमः ॥ 10 ॥
समः समविभक्ताङ्गः स्निग्धवर्णः प्रतापवान् । पीनवक्षा विशालाक्षो लक्ष्मीवाञ् शुभलक्षणः ॥ 11 ॥
धर्मज्ञः सत्यसंधश्च प्रजानां च हिते रतः । यशस्वी ज्ञानसंपन्नः शुचिर्वश्यः समाधिमान् ॥ 12 ॥
रक्षिता जीवलोकस्य धर्मस्य परिरक्षिता । वेदवेदाङ्गतत्त्वज्ञो धनुर्वेदे च निष्ठितः ॥ 13 ॥
सर्वशास्त्रार्थतत्त्वज्ञो स्मृतिमान् प्रतिभानवान् । सर्वलोकप्रियः साधुर् अदीनात्मा विचक्षणः ॥ 14 ॥
सर्वदाभिगतः सद्भिः समुद्र इव सिन्धुभिः । आर्यः सर्वसमश्चैव सदैकप्रियदर्शनः ॥ 15 ॥
स च सर्वगुणोपेतः कौसल्यानन्दवर्धनः । समुद्र इव गाम्भीर्ये धैर्येण हिमवान् इव ॥ 16 ॥
विष्णुना सदृशो वीर्ये सोमवत् प्रियदर्शनः । कालाग्निसदृशः क्रोधे क्षमया पृथिवीसमः ॥ 17 ॥
धनदेन समस् त्यागे सत्ये धर्म इवापरः । तम् एवंगुणसंपन्नं रामं सत्यपराक्रमम् ॥ 18 ॥
ज्येष्ठं श्रेष्ठगुणैर्युक्तं प्रियं दशरथः सुतम् । यौवराज्येन संयोक्तुम् ऐच्छत् प्रीत्या महीपतिः ॥ 19 ॥
तस्याभिषेकसंभारान् दृष्ट्वा भार्याथ कैकयी । पूर्वं दत्तवरा देवी वरम् एनम् अयाचत ॥ 20 ॥
विवासनं च रामस्य भरतस्याभिषेचनम् । स सत्यवचनाद् राजा धर्मपाशेन संयतः ॥ 21 ॥
विवासयाम् आस सुतं रामं दशरथः प्रियम् । स जगाम वनं वीरः प्रतिज्ञाम् अनुपालयन् ॥ 22 ॥
पितुर्वचननिर्देशात् कैकेय्याः प्रियकारणात् । तं व्रजन्तं प्रियो भ्राता लक्ष्मणो ऽनुजगाम ह ॥ 23 ॥
स्नेहाद् विनयसंपन्नः सुमित्रानन्दवर्धनः । सर्वलक्षणसंपन्ना नारीणाम् उत्तमा वधूः ॥ 24 ॥
सीताप्यनुगता रामं शशिनं रोहिणी यथा । पौरैरनुगतो दूरं पित्रा दशरथेन च ॥ 25 ॥
\medskip
तेन गत्वा पुरीं लङ्कां हत्वा रावणम् आहवे । अभ्यषिञ्चत् स लङ्कायां राक्षसेन्द्रं विभीषणम् ॥ 66 ॥
कर्मणा तेन महता त्रैलोक्यं सचराचरम् । सदेवर्षिगणं तुष्टं राघवस्य महात्मनः ॥ 67 ॥
तथा परमसंतुष्टैः पूजितः सर्वदैवतैः । कृतकृत्यस् तदा रामो विज्वरः प्रमुमोद ह ॥ 68 ॥
देवताभ्यो वरान् प्राप्य समुत्थाप्य च वानरान् । पुष्पकं तत् समारुह्य नन्दिग्रामं ययौ तदा ॥ 69 ॥
नन्दिग्रामे जटां हित्वा भ्रातृभिः सहितो ऽनघः । रामः सीताम् अनुप्राप्य राज्यं पुनरवाप्तवान् ॥ 70 ॥
\end{document}
输出(当使用 编译上述代码时xelatex
)与上述纯 XeTeX 的输出相同。当然,我可能没有按照正确的 LaTeX 方式完成操作(纯 TeX 代码也是如此)。
迈向“真正的” LaTeX
虽然上面的代码可以用 编译xelatex
,但从风格上看,它不能算作一份“真正的” LaTeX 文档。LaTeX 自带自己的哲学(替代链接) 和惯例。例如(感谢@cfr在下面的评论):
- 建议使用
\newcommand
而不是\def
:据我所知,主要原因是为了防止意外重新定义命令。只需将\def
上面的每个命令替换为即可\newcommand
。(但我不知道在这种情况下重新定义有多令人担心,而且我肯定不完全理解 的定义\newcommand
。) - 使用
geometry
包。这种想法是,此类包很可能已经预见到了常见的用户需求和陷阱,并且可能是“经过实战检验”的代码。当然,这也意味着需要理解的层次更多,并且可能发生故障的交互也更多……[这看起来像\usepackage[width=5in, height=1.5in, top=0.3in, left=0.3in, paperwidth=6.5in, paperheight=2.2in]{geometry}
但我无法通过重新定义输出例程来使其工作。] - 使用
\setmainfont
(在包中记录fontspec
) 因为文档的大部分内容都采用相同的字体:所以\setmainfont[Script=Devanagari,Mapping=devanagarinumerals]{Noto Serif Devanagari}
。 - 使用
polyglossia
包裹它为典型用户在切换语言时喜欢做的常见事情提供支持:更改连字模式、更改字体和印刷惯例、更改日期和数字格式等。该软件包当前提供的内容梵语是一些粗糙的连字模式,意识到 । 和 ॥ 是标点符号,以及一堆其他(未记录的)设置,如“frenchspacing”:关闭句子之间默认的较长间距。如果我们认为这总体上是一种改进,我们可以将其与 一起使用\usepackage{polyglossia}
,\setdefaultlanguage{sanskrit}
但在这种情况下不起作用。
答案2
根据 ShreevatsaR 的回答以及LaTeX 适合普通 TeX 用户吗?这是一个可能的“纯 LaTeX”解决方案。
主要问题是侧面部分,可以将其视为的标题字段fancyhdr
。
\documentclass{article}
\usepackage{fontspec}
\usepackage{geometry}
\usepackage{fancyhdr}
\usepackage{color}
% TECKit Mapping=devanagarinumerals converts "1" to "१", etc.
\setmainfont{Devanagari MT}[
Mapping=devanagarinumerals,
Scale=.9,
]
% The dimensions of the "main content" area and its offset on the page.
\geometry{
textwidth=5in,
textheight=1.5in,
heightrounded,
paperwidth=6.5in,
paperheight=2.2in,
headsep=0pt,
headheight=12pt,
}
% The material that should appear in the left and right bars.
% These should be redefined as the document progresses.
\newcommand\booktitle{वा॰रा॰}
\newcommand\chaptertitle{बा॰का॰}
\newcommand\chapnumber{स॰ १}
% The left-side "header"
\fboxsep=-\fboxrule
\newcommand\leftbar{%
\raisebox{\dimexpr\topskip-\baselineskip}[0pt][0pt]{%
\color{red}% for debugging
\parbox[t][\dimexpr\textheight+12pt][s]{1in}{%
\raggedleft
\vspace{\medskipamount}
\strut\booktitle\vfill\strut\chaptertitle\par
\vspace{\medskipamount}
}%
\hspace{1pt}%
\vrule
\hspace{1pt}%
\vrule
\hspace{1pt}%
}%
}
% The right-side "header" (or is it "footer"?)
\newcommand\rightbar{%
\raisebox{\dimexpr\topskip-\baselineskip}[0pt][0pt]{%
\color{red}% for debugging
\hspace{1pt}%
\vrule
\hspace{1pt}%
\vrule
\hspace{1pt}%
\parbox[t][\dimexpr\textheight+12pt][s]{1in}{%
\raggedright
\vspace{\medskipamount}
\strut\chapnumber\vfill\strut\thepage\par
\vspace{\medskipamount}
}%
}%
}
\pagestyle{fancy}
\fancyhf{}
\fancyhead[L]{\makebox[0pt][r]{\leftbar}}
\fancyhead[R]{\makebox[0pt][l]{\rightbar}}
\renewcommand{\headrulewidth}{0pt}
\begin{document}
\parindent=20pt % To match TeX. (Instead of 15pt.)
तपःस्वाध्यायनिरतं तपस्वी वाग्विदां वरम् । नारदं परिपप्रच्छ वाल्मीकिर्मुनिपुंगवम् ॥ १ ॥
को न्वस्मिन् साम्प्रतं लोके गुणवान् कश्च वीर्यवान् । धर्मज्ञश्च कृतज्ञश्च सत्यवाक्यो दृढव्रतः ॥ २ ॥
चारित्रेण च को युक्तः सर्वभूतेषु को हितः । विद्वान् कः कः समर्थश्च कश्चैकप्रियदर्शनः ॥ ३ ॥
आत्मवान् को जितक्रोधो मतिमान् को ऽनसूयकः । कस्य बिभ्यति देवाश्च जातरोषस्य संयुगे ॥ 4 ॥
एतद् इच्छाम्यहं श्रोतुं परं कौतूहलं हि मे । महर्षे त्वं समर्थो ऽसि ज्ञातुम् एवंविधं नरम् ॥ 5 ॥
श्रुत्वा चैतत् त्रिलोकज्ञो वाल्मीकेर्नारदो वचः । श्रूयताम् इति चामन्त्र्य प्रहृष्टो वाक्यमब्रवीत् ॥ 6 ॥
बहवो दुर्लभाश्चैव ये त्वया कीर्तिता गुणाः । मुने वक्ष्याम्यहं बुद्ध्वा तैर्युक्तः श्रूयतां नरः ॥ 7 ॥
इक्ष्वाकुवंशप्रभवो रामो नाम जनैः श्रुतः । नियतात्मा महावीर्यो द्युतिमान् धृतिमान् वशी ॥ 8 ॥
बुद्धिमान् नीतिमान् वाग्मी श्रीमाञ् शत्रुनिबर्हणः । विपुलांसो महाबाहुः कम्बुग्रीवो महाहनुः ॥ 9 ॥
महोरस्को महेष्वासो गूढजत्रुररिंदमः । आजानुबाहुः सुशिराः सुललाटः सुविक्रमः ॥ 10 ॥
समः समविभक्ताङ्गः स्निग्धवर्णः प्रतापवान् । पीनवक्षा विशालाक्षो लक्ष्मीवाञ् शुभलक्षणः ॥ 11 ॥
धर्मज्ञः सत्यसंधश्च प्रजानां च हिते रतः । यशस्वी ज्ञानसंपन्नः शुचिर्वश्यः समाधिमान् ॥ 12 ॥
रक्षिता जीवलोकस्य धर्मस्य परिरक्षिता । वेदवेदाङ्गतत्त्वज्ञो धनुर्वेदे च निष्ठितः ॥ 13 ॥
सर्वशास्त्रार्थतत्त्वज्ञो स्मृतिमान् प्रतिभानवान् । सर्वलोकप्रियः साधुर् अदीनात्मा विचक्षणः ॥ 14 ॥
सर्वदाभिगतः सद्भिः समुद्र इव सिन्धुभिः । आर्यः सर्वसमश्चैव सदैकप्रियदर्शनः ॥ 15 ॥
स च सर्वगुणोपेतः कौसल्यानन्दवर्धनः । समुद्र इव गाम्भीर्ये धैर्येण हिमवान् इव ॥ 16 ॥
विष्णुना सदृशो वीर्ये सोमवत् प्रियदर्शनः । कालाग्निसदृशः क्रोधे क्षमया पृथिवीसमः ॥ 17 ॥
धनदेन समस् त्यागे सत्ये धर्म इवापरः । तम् एवंगुणसंपन्नं रामं सत्यपराक्रमम् ॥ 18 ॥
ज्येष्ठं श्रेष्ठगुणैर्युक्तं प्रियं दशरथः सुतम् । यौवराज्येन संयोक्तुम् ऐच्छत् प्रीत्या महीपतिः ॥ 19 ॥
तस्याभिषेकसंभारान् दृष्ट्वा भार्याथ कैकयी । पूर्वं दत्तवरा देवी वरम् एनम् अयाचत ॥ 20 ॥
विवासनं च रामस्य भरतस्याभिषेचनम् । स सत्यवचनाद् राजा धर्मपाशेन संयतः ॥ 21 ॥
विवासयाम् आस सुतं रामं दशरथः प्रियम् । स जगाम वनं वीरः प्रतिज्ञाम् अनुपालयन् ॥ 22 ॥
पितुर्वचननिर्देशात् कैकेय्याः प्रियकारणात् । तं व्रजन्तं प्रियो भ्राता लक्ष्मणो ऽनुजगाम ह ॥ 23 ॥
स्नेहाद् विनयसंपन्नः सुमित्रानन्दवर्धनः । सर्वलक्षणसंपन्ना नारीणाम् उत्तमा वधूः ॥ 24 ॥
सीताप्यनुगता रामं शशिनं रोहिणी यथा । पौरैरनुगतो दूरं पित्रा दशरथेन च ॥ 25 ॥
\medskip
तेन गत्वा पुरीं लङ्कां हत्वा रावणम् आहवे । अभ्यषिञ्चत् स लङ्कायां राक्षसेन्द्रं विभीषणम् ॥ 66 ॥
कर्मणा तेन महता त्रैलोक्यं सचराचरम् । सदेवर्षिगणं तुष्टं राघवस्य महात्मनः ॥ 67 ॥
तथा परमसंतुष्टैः पूजितः सर्वदैवतैः । कृतकृत्यस् तदा रामो विज्वरः प्रमुमोद ह ॥ 68 ॥
देवताभ्यो वरान् प्राप्य समुत्थाप्य च वानरान् । पुष्पकं तत् समारुह्य नन्दिग्रामं ययौ तदा ॥ 69 ॥
नन्दिग्रामे जटां हित्वा भ्रातृभिः सहितो ऽनघः । रामः सीताम् अनुप्राप्य राज्यं पुनरवाप्तवान् ॥ 70 ॥
\end{document}
红色仅用于调试。除此以外,代码\vrule
在 LaTeX 手册和所用软件包中都有介绍。